Auteur: Durk Bosma

Agile & marktonderzoek: een stroef huwelijk

Veel bedrijven werken agile in enige vorm. Scrums, back logs en sprints vormen de gereedschappen die het mogelijk maken om veel sneller dan voorheen nieuwe producten te introduceren en veranderingen in de organisatie te realiseren. Als marktonderzoeker stel ik mezelf de vraag hoe (traditioneel) marktonderzoek binnen deze ontwikkeling past. In deze blog (een deel van) het antwoord.


Wat is precies agile?
Wat ‘agile’ precies is, weet niemand. Maar een aantal kenmerken is relevant voor de relatie met marktonderzoek. Namelijk: projecten worden opgedeeld in kleine deelprojecten, die heel snel achter elkaar worden uitgevoerd. Dit betekent kleine veranderingen per keer, waarbij vaak en snel terugkoppeling wordt gevraagd van de doelgroep op die (kleine) aanpassingen. Overigens, precies dezelfde kenmerken horen ook bij ‘lean’ werken.

Marktonderzoek is een agile wereld
Het ophalen van terugkoppeling vanuit de doelgroepen, al dan niet met traditionele marktonderzoekmethoden, is een cruciale stap in agile (en lean) trajecten. De teams gebruiken die om te leren, ontwikkelen, falen en uiteindelijk succesvol te zijn. En hier komt marktonderzoek om de hoek kijken.
Maar, marktonderzoekmiddelen die agile werkende teams tot hun beschikking willen hebben, moeten snel zijn (passend binnen de planning), goedkoop (ze willen het vaak inzetten) en gemakkelijk om in te zetten (het hele team zou er mee moeten kunnen werken en de uitkomsten kunnen toepassen). En dit betekent dat agile marktonderzoek vaak gestandardiseerd en geautomiseerd zal zijn. Maar het belangrijkste is, de uitkomsten moeten gebruikt kunnen worden om een bepaalde beslissing te kunnen nemen. Wel of niet doorgaan met een bepaalde feature? Is de bedachte oplossing afdoende?

Agile en lean werken, is tegennatuurlijk voor marktonderzoekers
Een agile en/of lean werkend team is voortdurend aan het leren, aanpassen, proberen en weer leren. Met name bij kwantitatief onderzoek past dit niet goed. Onderzoeken zijn vaak groot, veelomvattend en inflexibel. Marktonderzoekers gaan uit van een vaststaande onderzoeksvraag. Daarbij bedenken we vooraf alle vragen die gesteld moeten worden en gieten die in één allesomvattende vragenlijst. Dan wordt het veldwerk uitgevoerd, analyses gedaan en alle onderzoeksvragen beantwoord. In agile projecten loop je dan de kans dat die onderzoeksvragen al niet meer relevant zijn. De scope kan namelijk veranderen. Omdat het project verder is gegaan en een andere richting is ingeslagen.

En agile werken vraagt om veel snelheid. En de meeste marktonderzoekbureaus zijn niet gewend om heel snel projecten uit te voeren. Daar komt bij, marktonderzoekers zijn van nature gefocust op de degelijkheid van hun werk.

Focus op snelheid in plaats van degelijkheid
Gaat snelheid ten koste van degelijkheid? Jazeker. Een vragenlijst waar iets langer over nagedacht is, levert vaak betere resultaten op. Analyses met meer diepgang, leveren vaak betere inzichten. Een te korte veldwerkperiode kan betekenen dat je niet genoeg respondenten kunt vinden uit precies de goede doelgroep. Iets langer nadenken over de uitkomsten, leidt vaak tot betere beslissingen.

En laat duidelijk zijn dat de behoefte aan snelheid niet ten koste zou moeten gaan van de fundamenten van goed onderzoek. Het nemen van ‘methodologische binnendoorweggetjes’ ten gunste van snelheid kan leiden tot onbetrouwbare uitkomsten, die in het slechtste geval ronduit misleidend zijn. De vraag is dus of snel, maar niet zo degelijk uitgevoerd consumentenonderzoek, scrum teams echt vooruit helpt.

Kwalitatief is al meer agile
Overigens, kwalitatief onderzoek is van nature al flexibeler dan kwantitatief onderzoek. Voor elk interview en elke groepsdiscussie kan de checklist worden aangepast. Interviewers doen dit zelfs tijdens het interview, als ze iets interessants op het spoor komen. Ook tussendoor kan toonmateriaal worden aangepast, concepten herschreven. Maar dat kwalitatief onderzoek meer agile is, mag wat mij betreft geen excuus zijn om kwantitatief onderzoek helemaal links te laten liggen. Kwantitatief onderzoek kan namelijk vooral bij het onderbouwen en toetsen van beslissingen en bij het maken van keuzes een uitermate belangrijke rol spelen.

Agile marktonderzoek is wel degelijk mogelijk
Het kan. Onderzoek dat én snel én goed en niet al te duur is. Als een onderzoeksbureau hierop ingericht is. In de praktijk kunnen kleine bureaus of zzp’ers sneller werken én tegelijk de kwaliteit beter bewaken. Simpelweg omdat er minder mensen en afdelingen bij betrokken zijn en er daardoor minder ruis is. Daarnaast kan, door het stroomlijnen van processen, automatisering, goede afspraken met (panel)leveranciers en slimme planning, marktonderzoek veel meer agile worden gemaakt. En op deze manier wordt de agile beweging een enorme kans voor de marktonderzoekwereld.

Lees verder

Agile denken voor marktonderzoekers

Eerder schreef ik hoe de agile (en ook lean) beweging door marktonderzoekers als een enorme kans moet worden gezien. Voorwaarde is wel dat ze mee kunnen komen in de enorme snelheid waarmee agile werkende teams gewend zijn producten te ontwikkelen en testen. Deze week meer over hoe marktonderzoekers zich kunnen aanpassen aan de steeds meer agile wordende wereld.

Op een agile manier omgaan met marktonderzoek, verbetert de manier van samenwerken en zal ervoor zorgen dat processen beter worden gestroomlijnd. Het levert ook blijere respondenten op. Geen lange vragenlijsten of urenlange groepsdiscussies, maar relevante en korte vraagstellingen. Marktonderzoek in agile projecten vergt echter een andere rol van de marktonderzoeker. Een andere mindset is wellicht de belangrijkste voorwaarde om een rol van betekenis te spelen in een agile wereld.

Nieuwe rol voor de marktonderzoeker
In de praktijk zal het er namelijk op neer komen dat veel agile werkende teams zelf aan de slag gaan om feedback uit de doelgroep op te halen. Dat is een goed idee, mits ze de juiste tools ter beschikking hebben en er iemand met verstand van zaken, meekijkt over hun schouder. En dit is een nieuwe, meer coachende rol van de marktonderzoeker. Drie cruciale onderdelen van de invulling van deze rol zijn:

  • Bewaker van common sense. In agile projecten moeten vaak snel beslissingen genomen worden, die verregaande consequenties hebben. Als marktonderzoeker kunnen we goed inschatten of voor een bepaalde beslissing voldoende onderbouwing is. Dit is ons werk.  Zo kunnen we voorkomen dat onjuiste beslissingen worden genomen op basis van anekdotische bewijsvoering. Dit is vaak geen dankbare rol, maar wel uitermate belangrijk.
  • Methodologisch geweten. Door de noodzaak om snel te werken en tegen lage kosten, zullen er concessies worden gedaan aan de methodologische robuustheid van onderzoeksaanpakken. Dit is niet erg, zolang de onderzoeksmethode maar niet door de ondergrens heen zakt en zolang de uitkomsten maar met enige slagen om de arm worden gebruikt. Aan ons op daar op te letten. Want waar in agile werkende teams snelheid van ontwikkelen soms belangrijker is dan alles goed doordenken en uittesten, willen de agile werkende teams wel stevige fundamenten onder de inzichten die ze gebruiken om keuzes te maken.
  • McGyver[1]. Om agile te kunnen werken, moeten we met minimale middelen op zoek naar creatieve manieren om onderzoek te doen. Lastige doelgroep.. geen budget… geen toonmaterialen. Een uitdaging om toch een manier vinden om het onderzoek uit te voeren en tijdig inzichten op te leveren. Dit doet een beroep op flexibiliteit, netwerk (het kennen van een mannetje die wel iets kan regelen) en creativiteit.

Agile werken vraagt om een andere manier van denken van marktonderzoekers. Behalve heel snel kunnen schakelen, kan dit bijvoorbeeld worden gerealiseerd door:

  • Vragenlijsten die gedurende het onderzoek kunnen worden aangepast.
  • Onderzoeksprojecten opdelen in kleinere trajecten, waarbij telkens een deelvraag wordt beantwoord.
  • Projecten die niet bestaan uit één enkele veldwerkperiode, maar meerdere achter elkaar. Hierbij is het mogelijk om dezelfde respondenten in verschillende rondes meerdere vragen te stellen.
  • Onderzoeken vooraf inplannen, waarbij pas tijdens een sprint de details worden ingevuld.

Op deze manier wordt het haalbaar om flexibel te werken als onderzoeksvragen en -doelstellingen wijzigen.

Stop met uitgebreide rapporten
Dan is er nog het concept dat Annelies Verhaeghe van Insights Consulting ‘Minimum viable feedback’ doopte. Net zoals agile productontwikkeling streeft naar een minimaal levensvatbaar product dat als basis dient voor verdere optimalisatie en terugkoppeling, zou agile marktonderzoek moeten streven naar het terugkoppelen van de uitkomsten in een zo eenvoudig mogelijk en behapbaar format. In plaats van alle puntjes op de i te zetten in een uitgebreid rapport of presentatie. Simpelweg antwoord geven op de vragen die de ontwikkelaars nodig hebben om verder te komen. Agile teams willen niet wachten op formele debriefs, maar ze willen direct leren en aanpassingen aan hun concept doen. Onderzoekers die deze mogelijkheid bieden, zullen eerder aftrek vinden in een agile wereld.

Onderzoeksaanpakken die wel agile zijn
Het iteratieve karakter van agile werken, vereist snelheid, eenvoud en lage kosten. Onderzoeksproducten die hieraan voldoen, zijn vaak gestandardiseerde, snelle en goedkope onderzoeksaanpakken. Denk aan ZappiStore, waar opdrachtgevers simpelweg inloggen, een bescheiden bedrag betalen, toonmateriaal uploaden en snel resultaat krijgen. En weer verder kunnen met hun project.
Een onderzoeksaanpak die ook uitstekend past binnen agile trajecten, is een langlopende online community. Deze aanpak doet een aantal van de vertragende factoren (respondenten vinden, reactietijd) verdwijnen al sneeuw voor de zon. Een steekproef is al beschikbaar, je kunt zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek uitvoeren, de kosten per onderzoek zijn marginaal en het team kan zelf vragen bedenken en stellen, waardoor ze zich dichter bij de doelgroep wanen.

Een andere manier om op een agile manier inzichten op te kunnen leveren, is het combineren van onderzoeksuitkomsten met bestaande, beschikbare data en informatie. Denk hierbij aan real-time analytics. In plaats van discussiëren over mogelijke impact van veranderingen op een website, kun je ook de veranderingen doorvoeren en goed registreren wat er gebeurt. Zo weet je snel of het gewenste effect bereikt wordt of niet, zonder dat je mensen hoeft te vragen over wat ze zouden doen in een hypothetische situatie.

Er komen steeds meer doe-het-zelf tools beschikbaar, waarmee niet-marktonderzoekers zelf grote delen van het proces in eigen beheer kunnen uitvoeren. Zonder vertraging en tegen lage kosten. Maar…. als je een hamer koopt, ben je nog geen goede timmerman. Gebrek aan onderzoekservaring bij een scrumteam kan leiden tot matig onderzoek en erger nog, foute interpretaties. De uitdaging voor de marktonderzoeksector is om doe-het-zelf tools ‘hufterproof’ te maken zodat de kans op bruikbare en zinnige antwoorden vergroot wordt.

Niet al het onderzoek wordt agile
Agile onderzoek werkt het beste als er een scherpe focus is op een bepaald issue. Een deel van de puzzle. Maar het is ook van belang om te begrijpen hoe alle puzzlestukjes samenvallen. Bijvoorbeeld, een snel, klein onderzoek kan je leren wat de prijsperceptie is van consumenten omtrent je nieuwe dienstverlening. Of in hoeverre de menu-items op je website passen bij de manier waarop de consument je website gebruikt. Maar soms is het nodig om een stapje terug te doen en een volledig onderzoek doen naar hoe alle elementen van de marketing mix samen passen bij de (onvervulde) behoefte die de consument heeft.

Hoewel een groot deel van het marktonderzoek snel, geautomatiseerd en gestandaardiseerd gaat worden, blijft er behoefte aan breder, meer fundamenteel onderzoek. Marktonderzoek dat niet gericht is op die ene iteratie, maar in dienst staat van een groter geheel. Dit onderzoek zal vaak meer strategische doelen dienen. Maar ook bij dit soort onderzoek is het raadzaam om na te denken over welke agile principes waarde kunnen toevoegen. Ook daarbij zijn snelheid en flexibiliteit cruciaal.

Conclusie
Al met al zie ik de opkomst van agile werken als een enorme kans voor marktonderzoekers in plaats van een bedreiging. Marketeers zullen veel vaker en veel sneller de interactie met de doelgroep op zoeken. Maar de marktonderzoeksector moet wel de juiste producten en diensten aanbieden, die passen binnen agile werken. En het belangrijkste, marktonderzoekers moeten zich de juiste mindset aanmeten. En dit betekent een veel grotere mate van flexibiliteit en creativiteit dan we gewend zijn.

Durk Bosma van Inzicht & Impact helpt organisaties het meeste uit hun marktonderzoekbudget te halen. Door te helpen de juiste onderzoeksvragen te ontdekken en te adviseren over de slimste manier om die onderzoeksvragen te beantwoorden. Hij is co-auteur van het boek ‘Wat is de vraag?’ dat precies hierover gaat.

Inspiratie en bronnen:
https://newmr.org/blog/what-is-agile-market-research/
https://www.insites-consulting.com/agile-marketing-research-myth-or-reality/
http://www.usabilitysciences.com/2017/03/agile-market-research-is-hot-news-but-what-exactly-is-it
https://greenbookblog.org/2017/11/21/4-agile-market-research-techniques-to-expect-in-2018/
 
[1] MacGyver is een Amerikaanse televisieserie die tussen 1985 en 1992 werd uitgezonden. Het programma draaide om de spion Angus MacGyver. Deze actieheld gebruikt voornamelijk wetenschappelijke kennis en op inventieve manieren allerlei huis-tuin-en-keukenspullen. Gewapend met ducttape en zijn Zwitsers zakmes bedenkt MacGyver allerlei oplossingen voor haast uitzichtloze situaties (meestal een zaak van leven en dood).

Lees verder

Workshop ‘Vragenlijsten maken’

De vragenlijst is een cruciaal, maar toch vaak onderschat onderdeel van kwantitatief onderzoek. Om een echt goede enquête te maken, moet je rekening houden met wat een respondent kan beantwoorden, maar ook wat een opdrachtgever wil weten. Maar hoe maak je nu een goede vragenlijst? Waar begin je? 
Tijdens een interactieve en inspirerende dag komen alle aspecten van het opstellen van een goede vragenlijst aan bod. 

Inhoud

  • Het belang van de vragenlijst
  • Stappenplan
  • Richtlijnen voor goede vragenlijsten
  • Wat kan een respondent beantwoorden?
  • Vooruitkijken: welke data is nodig?
Bedoeld voor: iedereen die vragenlijsten voor kwantitatief onderzoek opstelt.
Deze workshop wordt gegeven als in-company training of als open training.
Open training:
  • Plaats: Den Haag
  • Kosten: €395,-.
  • Deelnemers ontvangen het boek ‘Wat is de vraag?’ van Durk Bosma en Erik de Kort
  • Maximaal 10 deelnemers
  • Gaat door bij 4 deelnemers

Neem contact op om je aan te melden voor de open training of voor informatie over een in-company training.

Deze training raakt de essentie van goed (markt)onderzoek doen, namelijk starten met het stellen van de juiste vragen. In de training heb ik geleerd hoe je dit op een gestructureerde wijze aanpakt. En het fijne is dat dit ook nog eens in zoveel meer werksituaties toepasbaar is dan enkel bij het doen van onderzoeken.

Corry van Lemmen, Kwaliteitsanalist Werk & Inkomen, Gemeente Utrecht

Lees verder

Workshop ‘Wat is de vraag?’

Workshop ‘Wat is de vraag?’

​Goed onderzoek beantwoordt de juiste onderzoeksvragen op een heldere manier. Om erachter te komen wat de juiste onderzoeksvragen zijn, is een goede probleemanalyse nodig. Dan wordt helder wat de opdrachtgever wil doen met de uiteindelijke onderzoeksuitkomsten. Dat betekent dat de interne en externe context duidelijk moet zijn. Deze workshop behandelt hoe je erachter komt wat de echte onderzoeksvragen zijn. Dan pas kun je bepalen op welke manier je deze het beste kunt beantwoorden en kies je de beste onderzoeksaanpak. 

Inhoud

  • De kloof tussen marketeer en marktonderzoeker
  • Het nut van een goede probleemanalyse
  • Hoe analyseer je een onderzoeksprobleem: interne en externe analyse
  • Via centrale probleemstelling naar onderzoeksvragen
  • Kies een effectieve en efficiënte onderzoeksaanpak

Bedoeld voor: iedereen die marktonderzoek effectiever en efficiënter wil toepassen. Zowel bureauonderzoekers als marktonderzoekers aan opdrachtgeverskant als marketeers die veel met marktonderzoek te maken hebben.

Deze workshop wordt gegeven als in-company training of als open training.

Open training:

  • Plaats: Den Haag
  • Kosten: €395,-.
  • Deelnemers ontvangen het boek ‘Wat is de vraag?’ van Durk Bosma en Erik de Kort
  • Maximaal 10 deelnemers
  • Gaat door bij 4 deelnemers

Neem contact op om je aan te melden voor de open training of voor informatie over een in-company training.

Bij de training ‘Wat is de vraag?’ heb ik geleerd om goede & slecht geformuleerde onderzoeksvragen te herkennen. Door de onderzoeksvraag beter/concreter/specifieker te formuleren kan ik beter begrijpen wat het probleem is. Hierdoor kan een goed passende onderzoeksmethode gekozen worden. Dit alles resulteert in een passend rapport waar de klant ook echt iets mee kan. Ondanks dat de klant/marketeer vaak duidelijk voor ogen heeft wat hij/zij wil onderzoeken is de onderzoeksvraag en het probleem niet altijd goed geformuleerd of duidelijk. En het is aan ons marktonderzoekers om de klant hierin te begeleiden

Britt van Dongen, Research Consultant, MWM2

Lees verder

  • 1
  • 2

Wij helpen marketeers om de juiste keuzes te maken, op basis van helder en gedegen inzicht in de doelgroep en de markt.

We zijn gespecialiseerd in duurzaam consumentengedrag en maatschappelijk relevante vraagstukken. Op deze manier helpen wij impact te maken.

+31(0)6 1423 2441
durkbosma@inzichtimpact.nl

Wilhelmina van Pruisenweg 35
​2595 AN  Den Haag